КУРДЛАР ВОДИЙСИ ЖАНГАРИЛАР ТАЪҚИБИДА
Орадан икки ой ўтгач, ўзини энди умумий кўринишда «Ислом давлати» дея атай бошлаган қора кийимдаги, қора ниқобли жангарилар тўдаси янада олдинга интилди. Бу сафар жангарилар Ироқ шимолидаги курдлар назорати остида бўлган водийни эгаллаб олди. Улар водийдаги Синжар шаҳрига бостириб кириб, юзлаб эркакларни ўлдириб юборди. Аёллар ва болаларни эса ўлжа сифатида қўлга олди. Уларни хориж валютасида пуллашди, баъзиларини қулликка беришди. Ҳозиргача ҳам Синжар шаҳрида қўлга олинган болалар ва аёлларнинг кўпчилиги бедарак йўқолганлар рўйхатида турибди.
ДАҲШАТГА ЙЎҒРИЛГАН АМАЛ
Қонхўрлик кучайгандан кучайиб бораверди. 2014 йил августида дунёда фаолияти тақиқланган «ИШИД» каллакесарлари навбатдаги видеоёзувни интернетга жойлаштирди. Унда лондонлик каллакесар Муҳаммад Эмвозий (лақаби «Жиҳодчи Жон») америкалик журналист Жеймс Фолининг бошини танасидан жудо этаётгандаги ҳолат тасвирланган. Кейинги икки ҳафтада жангарилар Америка ҳамда Англиядан ташриф буюрган журналист ва гуманитар ёрдам ташкилоти вакиллари Стивен Сотлоф, Дэвид Хейнз, Алан Хеннинг, Питер Кассигларнинг бошини танасидан жудо қилиб, бу манзарани ҳам видеёзув кўринишида интернет сайтларига жойлаштирди. Каллакесарлар айнан видеоёзувлар ёрдамида оддий халқни қўрқитишда давом этди. Улар ҳақида ўша пайтдаги Австралия бош вазири Тони Эббот шундай деганди:
— Буни ўрта аср қароқчилиги деб атасак тўғрироқ бўлади. Фақат жангариларнинг ўрта асрлардагиларидан фарқи шундаки, улар замонавий қуролдан фойдаланишмоқда…
Ҳа, дунёда фаолияти тақиқланган каллакесарлар дастлабки ниятига етди. Уларни дунё таниди. Лекин шуни алоҳида таъкидлаш жоизки, террор кеча ё ўтган йили пайдо бўлмаган. Террор тарихи олис ўтмишга, қадимий даврларга бориб тақалади.
СУННИТЛАР, САЛАФИЗМ
Тарихчи Уильям Полкнинг айтишига қараганда, Ислом биринчи бўлиб ҳақиқатан Яқин Шарқда дунёга келган. Ўша даврларда одамлар қабила-қабила бўлиб яшар, шубҳасиз, ҳар бир қабиланинг ўз етакчиси мавжуд эди. Қабилада тартиб сақлаш учун эса ўта шафқатсизлик усулидан фойдаланишарди. Афсуски, йиллар ўтгани сайин зўравонлар Исломни ўз манфаатларига бўйсундиришга ўта бошлашди. Ўз даврида оми саналган халқни алдашдан осони йўқ эди. Бойлик, ҳокимиятга эга бўлиш орзусида куйиб-пишганлар мусулмон дини ичкарисида бир неча мазҳабларни ўйлаб топишди. Шулардан бири суннитлар мазҳаби эди. Уни ўз даврининг ҳақиқий оратор, каллакесарларидан бири Аҳмад ибн Хонбол ўйлаб топган. Тарихий маълумотларда қайд этишларича, у суннит мазҳабини тарғибот қилиш натижасида жуда кўп бор зиндонбанд этилган. Кунларнинг бирида Бағдод халифаси билан шу масалада баҳслашгани учун ҳушини йўқотгунга қадар таёқ билан калтаклашган. Хонболнинг суннит мазҳаби доирасида кейинчалик «салафизм» деб номланган, ўта шафқатсизликка асосланган йўналиш пайдо бўлди. Бу ишда унга яқин ёрдамчиси сифатида майдонга чиққан Муҳаммад ибн Абдул Ваҳҳоб ат Тамимий сафардош бўлди. Салафизм йўналишида ўйлаб топилган оқим — «Ваҳҳобизм» мана шу одамнинг шарафига номланган.
ВАҲҲОБИЗМ ОҚИМИ
Муҳаммад ибн Абдул Ваҳҳоб ат Тамимий 1703 йили Аравийлар ярим оролидаги Нежд вилоятида туғилган. У Хонбол қаноти остида ўз оқимини тузгач, оқимни халқ орасида кенг тарқатиш йўлида ҳеч нарсадан қайтмас даражага етган. Ҳатто, юқори лавозимли сиёсатчилар, армия қўмондонлари ҳам у билан келишишга мажбур бўлган. Бу оқимнинг шафқатсизликка асосланган амали сифатида Муҳаммад пайғамбарнинг яқинларидан бири Зайд ибн ал-Ҳаттобга тегишли тобутхонани бузиш билан белгиланади. Нимаймиш, тобутхонага таъзим бажо айлаш Исломда тақиқланганмиш. Ваҳоланки, бундай бидъатларнинг барчаси ваҳҳобизм оқими асосчиси тарафидан ўйлаб топилганди.
1744 йили аль Ваҳҳоб Саудия қироли Муҳаммад ибн Сауд билан келишувга эришди. Бунга кўра, у қирол армияси аскарлари орасида ўз оқимини тарғиб этган ҳолда уларнинг руҳиятини кўтаринки даражага олиб чиқади. Қолаверса, қироллик тўлиқ ваҳҳобизм талаблари асосида яшай бошлайди. Қарангки, худди шу келишув ҳозиргача сақланиб қолган. Саудия Арабистони ҳозир ҳам ваҳҳобизм оқими талаблари асосида яшамоқда. Худди шу оқим тарафдорлари аль Ваҳҳоб етагида жиҳод тушунчасини ўйлаб топган. Жиҳодни гўёки динсизларни ўлдириш усули сифатида ўз фойдаси, манфаатлари учун хизмат қилувчи бутун бошли сиёсатга айлантирган. Ваҳоланки, жиҳод сўзи Оллоҳ ҳузурига етиш йўлида руҳий кўтаринкилик, юксак маънавиятга эришиш учун инсон ва унинг руҳияти орасидаги кураш маъносини англатади. Каллакесар жангарилар, ваҳҳобизм оқими шу ички курашни осонгина қилиб одам ўлдиришга айлантириб олишган.
(давоми бор)
Manba: 24soat.com -Saytdan olindi.
Ushbu ma'lumot http://hordiq.uz/ dan olindi!
< ! > DO'STLARINGIZGA YUBORING:
Quyidagi yangiliklarni o'qing dod devorasiz:
2222222
|
