— Бугун қариялар уйида байрам. Саттор чолнинг нобоп ўғли, ҳайтовур, тўғри йўлдан юриб, бир вақтлар қийратиб ташлаб кетган падари бузрукворини «Хизматингизни қилайин, пойингизни ўпайин, отажон!» деб олиб кетди. «У дунёю бу дунё ўғлимни кечирмайман!» дейдиган қаҳри қаттиқ акамизнинг ҳали дийдаси қотиб улгурмаган экан. Ўғлининг кўзларидаги ўкинч ёшларини кўрди-ю, дарров ийиб олдига тушиб кетяпти. Нима бўлган тақдирда ҳам, ҳарна кўнглида Худо оқибатни уйғотганига шукр. Фарзандлар ота-онасини қариганида хор қилиб қўймасин. Фарзанд ширин, фарзанд азиз, бироқ ундан яқинроқ дўст ҳам, золимроқ душман ҳам йўқ. Биз, ниҳоят, бир-бирини тушунган ота-болани кузатиб қоларканмиз, Тангрига ялиниб-ёлворамиз: «Дўстга зор, душманга хор қилмагин». Нима бўлганда ҳам, қариялар уйида шунга ўхшаган байрамларнинг кўпайгани маъқул, чунки бундан биз кексаларнинг кўнглимиз тоғдай кўтарилади. «Ҳартугул, уйига қайтди, — деймиз кўнгилни хотиржам қилиб, — нариги дунёга эмас». Чиндан ҳам, бу ерда ҳар йили қадрдонлардан бирини тупроққа топширавериб, ўзимизни анча олдириб қўйган эдик. Ҳар қалай, ҳаммамиз ҳам кексамиз, ҳаммамизнинг борар манзилимиз ўша. Бироқ тобутимизни боламиз кўтарса қанийди. Мен онамнинг тобутини кўтарганмидимки, болам меникини кўтарса…
Бундан бир неча йил бурун катта хатога қўл уриб қўйганман. Бу шундай хато эдики, уни эсласам, ҳозирга қадар юрагим орқага тортади. Наҳотки ўша мен эдим, дейман. Қанчалар сўқир одам бўлган эканман. Отам онамни жонидан ортиқ кўрарди. Шу сабаб бир умр ундан ажралмади. Уни бошқаларнинг қўлига ишониб топширмади. Аммаларимнинг айтишича, онам мени дунёга келтириб, паришонхотирлик касалига чалинибди. У буткул хотирасидан айрилиб қолибди. Яқинлари отамга онамдан ажрашишни маслаҳат беришганда ҳам кўнмаган. Онам мени фақат эмизарди, холос. Бувим эса мени улғайтирган. Болаликдан бувимнинг таъсирида туққан, менга оқ сут берган онажонимга нисбатан душманлик кайфиятида улғайдим. У менга ортиқча юкдай туйиларди. Уни кўргани кўзим йўқ эди. Онам мени танимас, мен эса уни худди шунинг учун ёмон кўрардим. Отамга бир куни онамга нега бунча ғамхўрлик кўрсатишини сўрадим. Ахир у отамни ҳам танимас эди. У менга бир ҳикояни сўзлаб берди: «Мен бу ҳикояни онанг шу касалга чалинганда, кўнглимда унга нисбатан меҳр сўнаётганда ўқигандим ва шу ҳақда ўйлаганим учун ўзимни-ўзим кечиролмагандим.
Бир кекса одам кўчада юриб кетаётганди, кутилмаганда уни машина туртиб юборибди. Атрофдагилар отахонни касалхонага олиб боришибди. Шифокор текширув ўтказиш кераклигини айтса, чол бетоқатланиб, кетишга чоғланибди.
— Қаерга бунча шошяпсиз? Ахир бундай аҳволда сизни қўйиб юборолмаймиз, — дебди уни назоратдан ўтказаётган шифокорнинг жаҳли чиқиб.
— Аёлим уйда кутяпти. Эрталаб унга қаймоқ олиш учун ташқарига чиққандим. У ҳар тонг чойга қаймоқ қўшиб емаса, кўнгли жойига тушмайди, — дебди.
Шифокор:
— Хотинингизга бугун қаймоқ олиб боролмаганингиз сабабини ўзимиз тушунтирамиз, — дебди.
Қария мунғайиб қолибди ва сўлғин қиёфада:
— Не қисматки, хотиним паришонхотирлик касалига йўлиққан. У ҳеч нарсани англамайди, ҳатто кимлигимни ҳам эслолмайди, — дебди.
Шифокор ҳайрат билан:
— Аёлингиз кимлигингизни унутган бўлса, нега унинг ёнига бунча шошасиз? — деб сўрабди.
Чол эса:
— Аммо мен унинг кимлигини ва менга қилган яхшиликларини унутганим йўқ-да, — деган экан.
Мана шунақа, ўғлим, мен ҳам онангдан воз кечиб кетолмайман», деганди.
Мен эса отамнинг бу олижаноблигини, барибир, тушунмадим. Отам онамга ғамхўрлик қилишда давом этарди. Йиллар ўтди. Отам бу дунёни ёш тарк этди. Бувим ҳам оламдан ўтди. Онам менинг қўлимда қолди. Шунда унга меҳр кўрсатмадим. Уйланганимдан кейин бечорани қариялар уйига топшириб юбордим. Уни бир кун ҳам эсламадим. У менга меҳр бергани йўқ, онам эмас, деган тушунча мавжуд эди менда. Фарзандли бўлдим, уларни оёққа қўйдим. Не қисматки, бугун фарзандим мени қариялар уйига олиб келиб қўйди. Мен бир бечора касал аёлга бекорга аччиқ қилиб, унга ноҳақлик қилганимни тушундим. У менга меҳр беролмаганда, мен унга меҳр кўрсатишим керак эди. Ахир берган оқ сутининг қадри бор эди-ку… Энди фарзандларимдан аччиқланишимга умуман ҳақим йўқ. Шундай эмасми?
СУЛТОНМУРОД
(Бухоро вилояти)
* * *
— Ўз ота-онасига меҳр кўрсатолмаган фарзандлар доим афсус-надоматда қолади ва у ҳеч қачон рўшнолик кўрмайди. Айниқса, онасига ҳурмат-эҳтиром кўрсатган одам Худонинг марҳаматига эришади. Ҳадисларда аввал онангга, яна онангга ва яна онангга, сўнг отангга яхшилик қил, деб бекорга айтилмаган. Ривоят қилишларича, бир подшоҳ ёши анчага бориб қолганда ўғил кўрибди. Лекин хотини вафот этиб, фарзанди касалманд бўлиб қолибди. Мамлакатнинг ҳеч бир табиби шаҳзодани даволай олмабди. Шаҳзоданинг ичи, тиши, қулоғи ва кўзи оғрир эди. Подшоҳ амир ва амалдорларга фармон берибди:
— Шундай табиб чақирингларки, у ўғлимнинг дардига шифо топсин.
Ваҳимага тушган давлат арконлари зўр табиб қидириб юриб, бир чўлга кетиб қолибди. Ярим тунда бир чўпоннинг уйида меҳмон бўлишибди. Меҳмондорчилик пайтида улар чўпонга подшоҳнинг амр-фармонини айтиб, ғам-андуҳ чекишибди. Даҳлизда боласини эмизиб турган чўпоннинг хотини уларнинг гапини эшитиб қолибди. У эрини чақириб, бир шиша суюқлик берибди ва дебди:
— Мана бу дорини уларга беринг, шаҳзодага ярим қошиқдан ичиришсин, кўзига суртиб, қулоғига икки томчидан томизишсин.
Вазир шишадаги дорини ноумид бўлиб олибди ва ҳамроҳлари билан сарой томон жўнабди. Вазир бориб, подшоҳга бўлган воқеани айтибди.
Подшоҳнинг жаҳли чиқиб, тутақиб кетибди:
— Бу дорига ишонмайман. Борди-ю, ўғлимга бир нима бўлса, мен уни қатл эттираман.
Чопарлар бориб, чўпоннинг хотинини саройга олиб келишибди. У уч кун шишадаги дори билан шаҳзодани даволабди. Унинг ичи ҳам, қулоғи ҳам, кўзи ва тишлари ҳам тузалиб, ўзи дармонга кирибди. Подшоҳ ўғлининг тузалганини кўриб, хурсандчиликдан боши осмонга етибди.
— Мен сени нима билан рози қилай? — дебди у чўпоннинг хотинига. — Мол-дунё берайми, ё қаср қуриб берайми?
Чўпоннинг хотини заҳархандалик билан жавоб берибди:
— Менга мол-дунё ҳам, шоҳона қаср ҳам керак эмас, она ҳеч қачон ўз сутини сотмайди.
Оқила хотиннинг бу гапларига қойил қолган подшоҳ унинг пойига эгилиб, таъзим қилибди.
Подшоҳлар онага эгилиб таъзим қилганда, фарзандлар онасини ардоқлаб бошига кўтариб юришга бурчлидир. Она-онамизни эъзозлаб яшайлик. Кексайганида уларни хор қилиб қўймайлик. Ота-онага кўрсатилган меҳр ва эҳтиромнинг, албатта, мукофоти бўлади. Онасини йиғлатганни ҳеч ким ҳеч қачон кечирмайди. Шуни унутманг!
Manba: 24soat.com -Saytdan olindi.
Ushbu ma'lumot dan olindi!
< ! > DO'STLARINGIZGA YUBORING:
Quyidagi yangiliklarni o'qing dod devorasiz:
2222222
|
