Собиқ Соғлиқни сақлаш вазири, тиббиёт фанлари доктори А. Алиевнинг «Kun»га берган «Коронавирус хотин-қизларда бепуштлик чақириши эҳтимоли бор» номли сарлавҳали интервьюсини ўқиб, саволлар туғилди.
Анвар Алимовнинг айтишича, «…айни пайтда касаллик юқтираётганларнинг учдан икки қисми эркаклар, учдан бир қисми аёллар ҳисобланади. Бу организмдаги хромосомаларнинг тузилиши билан боғлиқ. Хромосомалар эса иммун тизимига таъсир кўрсатади. Лекин ҳозирги маълумотларга кўра, коронавирус инфекцияси хотин-қизларда бепуштлик чақириши эҳтимоли башорат қилинмоқда».
Бу исталган кишини жиддий хавотирга соладиган гап. Интернетни титкилаб чиқдим, рус ва инглиз тилидаги мақолаларни ўқидим. Баъзи сайтлардаги мақолаларда аёл ва эркакнинг пуштига таъсир қилиши мумкинлиги ҳақида гипотезалар илгари сурилган, аммо бирортасида ҳам клиник далил топилмагани айтилган. Ўша пуштни куйдириши прогноз қилинаётган тадқиқотлар (Хитойга тегишли) баъзи нашрлар томонидан "фактчекинг” қилинганда қисман ёки тўлиқ инкор қилинган. Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилотининг "Ковид-19нинг клиник бошқаруви” (2020 йил, май) китобчасида бу ҳақда гап ҳам йўқ. Аслида, гипотезалар тасдиқланиши учун аёл (эркак) гуруҳлари узоқ вақт давомида кузатилиши, илмий-амалий чуқур анализ қилиниши даркор. Коронавируслар оиласига кирадиган «Covid-19» билан одамзод ўтган йилнинг охирида биринчи бор танишди-ку! Тўлиқ хулоса қилинишига жуда эрталигини ҳамма бир овоздан ёзган.
Ҳурматли профессор А. Алимов қайси тадқиқотга асосланиб бу фикрни айтяптилар? Барча мақолалар репродуктив саломатликка таъсири ҳали клиник жиҳатдан тўлиқ исботини топмаган деб тугаган бўлса! Қайси илмий мақолани тилга олдилар? Ўзбекистон шароитида олимлар томонидан илгари сурилаётган бу каби гипотезаларни текшириш имконлари борми? Ҳали тасдиғини топмаган бу таги номаълум прогнозни шундоқ ҳам пандемия-инфодемияда яшаётган жамиятимизга қандай фойдаси бор?
Мени ташвишга соладигани профессорнинг бу гапини чала-ярим эшитиб, ўқиб олган одамларимизнинг аёлларга муносабатлари ўзгариши мумкинлигида! Уйда даволанаётган оиланинг эшиги тагига карантин сақланиши учун Миллий гвардия ходими келишининг ўзи қанча стресс! Қўни-қўшнилар тугул, ўзингни яқинларинг кейинчалик сенга кенг феъллик қиладими-йўқми, буям номаълум. Коронавирусга чалинган келинлар, турмушга чиқмаган қизларнинг тақдири билан ҳозир ҳазиллашиб бўладими? Бу гапни чала-ярим эшитган баъзи ота-оналар «Коронавирус бўптими? Керакмас унақа келин, тўйни тўхтат!..» демаслигига ким кафолат бера олади? Гипотеза нима-ю факт нима, фарқлай оладиганлар қанча ўзи орамизда?
Олимларки, гипотезаларни жамият кайфияти билан ҳисоблашмасдан туриб гапириб юборса, қолган оддий халқ ичида юрган вирус афсоналарига нима десак экан?
Албатта, соҳа эгалари, ҳақиқий мутахассислар «COVID 19″нинг келгуси ҳаракати, одамлар саломатлигида қолдирадиган асорати ҳақида ҳозирдан бош қотиряптилар. Аммо якдил ва конкрет хулоса ҳозирча йўқ экан, бу гапларни эълон қилишдан мантиқ йўқ.
Асосий масала, ҳозир вирусни юқтирмаслик, контактни чеклаш. Юққан бўлса, тўғри ҳаракат қилиб даволаш. Шу босқичда дунё депсиниб турган пайтда, подадан олдин чанг чиқариб, вирус юқтирган (эҳтимоли бўлган) аёлларимизни (уларнинг яқинларини) ваҳимага солишнинг ҳеч ҳожати йўқ, деб ўйлайман.
