АҚШ полициячилари маст ҳолатда автомобиль ҳайдаб кетаётган эркакни ушлади. Аммо кейинчалик маълум бўлишича, эркак таркибида алкоголь мавжуд ичимликларни умуман ичмаган, унинг ошқозони кам учрайдиган касаллик туфайли ўз-ўзидан пиво ишлаб чиқараркан. Бу ҳақда «The Mirror» нашри хабар бермоқда.
2011 йили АҚШнинг Шимолий Каролина штатида яшовчи қурувчи бармоғини яралаб олгани боис антибиотиклар билан даволанган. Муолажа курси тугаганидан сўнг орадан бир ҳафта ўтиб, унинг хатти-ҳаракатлари ўзгара бошлаган, яъни тушкунлик, бесабаб тажовузкорлик, хотира сусайиши ва кўз олдини туман қоплаш каби ҳолатлар кузатилган. Қурувчи 2014 йили психиатрга мурожаат қилган. Шифокор эса ўз навбатида унга антидепрессантлар ёзиб берган, аммо бунинг бирор нафи бўлмаган.
Орадан кўп ўтмай бечора эркакни полициячилар тўхтатиб, алкоголь ичганликда гумон қилишган. Турган гапки, қурувчи алкоголь ичмаганини айтиб, тиббий текширувдан ўтишдан бўйин товлаган. Хуллас, уни шифохонага жўнатишган ва алкоголь ичган-ичмаганини тестдан ўтказишган. Таҳлиллар эса қурувчининг қонида, гарчи ўзи ўткир ичимлик ичганини кескин рад этса-да, 100 г тоза спиртга тенг миқдорда алкоголь борлигини кўрсатган.
Кейинроқ Нью-Йоркдаги Ричмонд университети тиббиёт маркази мутахассислари эркакни текшириб кўриб, унга автопиво синдроми ташхисини қўйишди. Бунда ошқозон ўзида ачитқи кўплиги боис мустақил равишда пиво ишлаб чиқаради.
Ташхис қўйилиб, керакли муолажа курслари ўталгач, бемор аввалги ҳаёт тарзига қайтди. Айтиш лозимки, у шифокорлардан яширинча пицца еб, газли ичимлик ичса, яна аввалги ҳолатига тушиб қолади. Шунинг учун доим соғлом овқатланиш тарзига амал қиладиган бўлди.
«Тажовузкор» углеводлар?!
Аввалроқ Ибица полицияси йўл ҳаракати хавфсизлигига риоя қилмай автомобиль бошқараётган эркакни мастликда гумон қилиб ушлашгани ҳақида хабар берилган эди. Буни қарангки, қон таҳлили унинг қонида барча гиёҳванд моддалар: кокаин, метамфетамин, қорадори, марихуана ва амфетамин мавжудлигини кўрсатган.
Бундай одамлар, гарчи уларнинг сони оз бўлса-да, бор ва улар углеводлар билан маст бўлишади.
Аввалига Ник Хесс унга нима бўлаётганини тушунолмади. «Мен билан тасаввур қилиб бўлмайдиган нарса юз бераётган эди. Углеводларни ўз ичига олган бирон-бир нарсани еб қўйганимда, беихтиёр қандайдир қўпол муомалали одамга айланардим. Тушунарсиз кўнгил айниш бошланади, ошқозон ва бош оғриғи. Бир йил давомида уйғонганимдан кейин ҳар куни қусардим, — дейди Ник. — Баъзида бу ҳолат бир неча кундан кейин йўқолган, баъзида эса шундай бўлган: мен мастман».
Ник алкоголь истеъмол қилмас, аммо ҳеч ким унга ишонмасди. Кунларнинг бирида Никнинг хотини алкоголь яширилган шишани қидириб бутун уйни остин-устун қилди. «Хотиним видеога туширмагунча ҳамма мени масхара қилаётгандай туюлди. Мен қарадим ва англадим: ҳақиқатан ҳам, мен маст одамга ўхшайман», — дейди Ник.
Аста-секин Хесс «ички пиво синдроми» ёки «авто-ферментация синдроми»дан азоб чекаётганини англади. Бу жуда кам учрайдиган ва мунозарали тиббий касаллик бўлиб, унда ичакдаги хамиртурушга ўхшаш замбуруғлар овқат таркибидаги қандни ортиқча эндоген қон спиртига айлантиради. Бундай ғалати синдром билан яшаганлар нимани ҳис қилади? Агар атрофимиздаги деярли ҳамма — яқин дўстлардан тортиб судьяларга қадар бундай аломатларга эга бўлган одамларни маст дея хато қилишса нима бўлади?
Сирли аломатли хасталик тарихи
Хесс бошидан кечирган шунга ўхшаш ҳолатлар ҳақида биринчи эслатмани 1970 йилларда япон тадқиқотчиларининг ҳисоботларида топиш мумкин. Улар сурункали хамиртуруш инфекцияси бўлган беморлардаги сирли аломатларни айтиб беришди. Ўша пайтда чоп этилган маърузада бундай беморларнинг барчасида жигар ферменти этишмаслиги аниқлангани айтилган.
Ҳар бир инсоннинг ичакларида оз миқдордаги хамиртурушли замбуруғлар мавжуд бўлиб, улар озиқ-овқат таркибидаги углеводлар ва қанд билан таъсирланиб, озгина спирт ҳосил қилади. Япониялик беморларда қуйидагилар рўй берди: хамиртуруш инфекциясидан келиб чиққан танадаги ортиқча хамиртуруш ва кўп миқдордаги углеводга бой гуручни истеъмол қилганликлари жигар ферментларининг этишмаслиги билан биргаликда спиртли ичимликларни ўз вақтида қайта ишлашга имкон бермади.
Сиз истамаган ёки умуман кутмаган ҳолда тўсатдан маст бўлиш нимага ўхшайди?
Ҳозирда ушбу аломат, хусусан, Техаснинг Панола коллежидаги соғлиқни сақлаш ва беморларни парвариш қилиш кафедраси декани Барбара Корделл томонидан ўрганилмоқда. Барбара Корделл ва унинг ҳамкасби Жастин Маккарти биринчи бўлиб АҚШда 61 ёшли эркакда ушбу синдромни ташхислашди ва ўз хулосаларини клиник кузатувлар давомида олинган натижалар билан тасдиқлашди. Корделл ушбу ҳолат билан 2005 йилда яқин дўсти, уни Жо деб атаймиз, тўсатдан маст бўлиш аломатлари пайдо бўлганда қизиқиб қолди. Жо бош айланиши, кўнгил айниш ва чарчоқдан шикоят қилди. Шу билан бирга Жо бир томчи ҳам кучли алкоголь ичмаганини айтди.
Унинг рафиқаси, касби бўйича ҳамшира ҳар қандай бунга ўхшаш ҳодисани ёзиб олишни бошлади. «Бир куни, — дея эслайди Корделл, — Жо хотини ва ўғиллари билан спиртли ичимликларни ўлчагич ёрдамида синов ўтказишди. Ҳар бири бир стакан шароб ичди ва шундан сўнг ҳар бирининг алкоголь миқдори текширилди. Жо кўрсатган натижа столда ўтирган бошқа одамларникидан уч баравар юқори эди.
Буларнинг барчаси менга жуда сирли, тушунарсиз бўлиб туюлди. Вақт ўтиши билан муаммо янада ёмонлашди. 2010 йилга келиб Жо ҳафтасига икки-уч марта тўсатдан маст бўлиш билан оғрийди».
Ўша йилнинг январь ойида Жо касалхонага ётқизилган ва туну кун кузатув остида бўлган. Шифокорлар Жонинг шунчаки ароқхўр эканлигидан шубҳаланиб, идишларни яшириб, унинг барча нарсаларини текшириб кўришди. Жо углеводли диетага киритилди ва унинг қонини ҳар икки соатда таҳлил қилиш учун олиб боришди. Бир куни Жонинг алкоголь даражаси 100 мл қон учун 120 мг гача кўтарилди. Ўртача бўйи ва вазни бўлган киши учун бу етти порция вискига тенгдир.
Жо омадли, чунки у аҳволини аниқлай оладиган тадқиқотчилар билан таниш эди. Хесс унчалик омадли эмасди. У кўп йиллар давомида азоб чекди ва деярли шифо умидидан воз кечди. У фақат телефон маълумотномасида жойлашган барча шифокорларга борди, барча мумкин бўлган клиник муолажаларни, шу жумладан, колоноскопия, эндоскопия ва жигар текширувларини ўтказди. Яхшиямки, Хесс учун унинг хотини кечаси тасодифан интернетда Корделлнинг Жо ва унинг ажойиб аломатлари ҳақидаги ёзувларини кўриб қолди.
Барбара Корделл ва яна «ички пиво ишлаб чиқариш» синдромини ўрганиш учун биргаликда ишлайдиган Ануп Канодия исмли бошқа шифокор билан боғланди. Канодия Хесснинг ахлати намуналарини ўрганиб чиқди ва унинг ичагида нима содир бўлганлигини аниқлаш учун генетик ҳамда микробиологик тестларни ўтказди. «Менинг ичакларимдагига қараганда 400 фоиз кўпроқ хамиртуруш бор эди, — деди Канодия. — Бу менинг бутун карьерамда кўрган одамдаги энг юқори хамиртуруш».
Шундан сўнг яна 50 киши «соядан чиқиб» худди шу аломатларни бошдан кечираётганликларини айтишди. Бироқ Корделлнинг фикрича, АҚШда бундай ҳолатларнинг ҳақиқий сони икки баравар кўп бўлиши мумкин.
Муаммо хавфлими?
Муаммо шундаки, бу одамларнинг бир нечтасида япониялик олимлар илгари айтиб ўтган ҳолатларга ўхшаш ғайритабиий жигар ферментлари мавжуд. Хўш, улар билан нима содир бўлди?
Корделл ва унинг ҳамкасблари томонидан ишлаб чиқилган иш назарияси қуйидагича: «Муаммо ичакдаги хамиртуруш миқдори назоратдан чиқиб кетганда пайдо бўлади. Одатда, бактериялар ўзларининг хамиртуруш миқдорини нормал даражада ушлаб туришади, аммо баъзида хамиртуруш ўз ичига олади».
Агар сиз «ички пиво тайёрлаш» аломати бўлган одамларнинг ичак микрофлорасини кўрсангиз, доим жуда кўп миқдордаги хамиртурушни топишингиз мумкин. Энг кўп учрайдиган штамм «Saccharomyces cerevisiae» бўлиб, уни «новвой» ёки «пиво» хамиртуруши деб аташади, чунки улар новвой ва пиво пиширувчилар деб аталади.
Корделнинг сўзларига кўра, кўпинча одамлар бундай ҳолатни бошдан кечирганларини аниқ кўрсатиши мумкин. Қоида тариқасида, бу антибиотиклардан узоқ муддат фойдаланиш билан мос келади. Муайян вақт давомида бундай дориларни қўллаш туфайли хамиртуруш замбуруғларининг кўпайишини бошқарадиган бактериялар йўқ қилинади. Бу хамиртурушни эгаллашга имкон беради.
Суд-тиббий токсиколог Уэйн Жонс бу назарияни қўллаб-қувватлаш учун қўшимча далилларга муҳтож. У айтадики, углеводларнинг парчаланиши натижасида ичакларимизда ҳосил бўлган ҳар қандай спирт жигар орқали қон айланиш тизимига кирмасдан олдин ўтиши керак. Бизнинг жигаримизда алкоголни шундай қайта ишлайдиган ферментлар мавжудки, уларнинг деярли бутун ҳажми қондан чиқарилади. Бунга биринчи ўтиш метаболизми (ёки таъсири) дейилади.
Айнан шу физиологик жараён Жонесни одамларнинг қонида шундай миқдордаги алкоголь ишлаб чиқариш қобилиятига ишонтирмайди, бу организмдаги хамиртурушнинг номутаносиблиги туфайли тиббиёт ва суд тиббиёти учун қимматга тушиши мумкин. Унинг фикрича, Японияда юз берган ҳолатлар бундан мустасно.
Антифунгал дорилар ва кам углевод ҳамда қанд диетаси Ник Хесс ва Жога ушбу аломатларни сезиларли даражада енгиллаштиришга ёрдам берди. «Менда ойига бир ёки иккита шундай ҳолат содир бўлади, — дейди Хесс. — Аммо ҳозир бу унчалик даҳшатли эмас. Хотинимга миннатдорчилик билдиришим керак. У таслим бўлмади. Мен таслим бўлишга тайёр эдим. Ундан жуда миннатдорман!»
Manba: 24soat.com -Saytdan olindi.
Ushbu ma'lumot hordiq.uz dan olindi!
< ! > DO'STLARINGIZGA YUBORING:
Quyidagi yangiliklarni o'qing dod devorasiz:
2222222
| 
